|
|
 |
Рамазан гаете вђгазе.
Безнең өстебездә њзебезне юктан бар иткән Аллаһы Тәгаләнең хакы бик зур. Аллаһы Тәгаләнең кушкан һәрбер эшләрен җиренә җиткереп үтәү, Аныћ тыйган нәрсәләреннән тыелып яшђњ Аллаһы Тәгаләнең хакын њтәү була. Шулай ук, Аллаһы Тәгалә нђрсђ бирсә дә, шуңа шөкрана кылу, бирмђсђ, Аллаһы Тәгалә бирми дип зарланмау, Аллаһы Тәгалә һәрвакыт минем ярдәмчем дип уйлап, һичбер вакытта аны онытмау – боларныћ барысы да Аллаһы Тәгаләнең хакын үтәү булалар.
«Аллаџы Тђгалђ ђйткђн: «Мин колымныћ Минем турыда уйлавы яклы. Ул исђ, минем турыда ничек телђсђ, шулай уйласын». Ягъни, Мине юмарт, гљнаџларны ярлыкаучы, мђрхђмђт иясе, књркђм холыкны сљюче дип уйласа, мин аны ярлыкармын, аћа юмартлык итеп нигъмђт бирермен, ђгђр Мине каты бђгырьле, саран, зарар кылучы дип уйласа, Мин аћа карата тупас, саран џђм зарар кылучы булырмын.
Бу хђдистђн Аллаџы Тђгалђнећ заты кеше ничек уйласа шулай дигђн мђгънђ аћлашылмасын. Бђлки бу хђдиснећ мђгънђсе шул: ђгђр берђњ Аллаџы Тђгалђне џђрнђрсђне бирњче дип уйласа, бу кеше эшкђ керешеп, кђсеп итђр дђ мал табар, ђгђр Аллаџы Тђгалђне књркђм холыкларны сљюче дип уйласа, књркђм холыклы булырга тырышыр. Ђгђр Аллаџы Тђгалђне саран, ярдђм бирњче тњгел дип уйласа, бу кеше кђсептђн кулын туктатып, барыбер Аллаџы Тђгалђ бирми дип кђсепсез торыр да, фђкыйрь булыр. Ђгђр Аллаџы Тђгалђ Њзенећ колларына зарар кылучы дип уйласа, ул кеше изге эшлђрне эшлђњдђн тыелыр, чљнки ул: «Изгелек кылдыћ ни, кылмадыћ ни, барыбер, Аллаџы Тђгалђ колларын газап кыла», – дип уйлар да, изгелеклђр кылудан баш тартыр. Нђтиќђдђ гљнаџлары сђбђпле утка (ќђџђннђмгђ) керер.
Аллаџы Тђгалђ тарафыннан ышануы тиеш булган нђрсђлђргђ ихлас ышанып, алар янына юк-бар, кирђкмђгђн нђрсђлђрне катыштырмаган, књћелен тљрле начар уйлардан, кешегђ дошманлык кылудан сђламђт тоткан, телен ялган сњзлђрдђн пакь кылып, дљрес сњзле булган, нђфесен Аллаџы Тђгалђ тарафыннан боерылган эшлђргђ генђ буйсындырып, кем ни ђйтте, шућа ияреп, ђллђ нинди ќђфаларга элђкмичђ, џђрвакыт Коръђн џђм хђдис фђрманын гына њтђгђн, њзенећ вљќданын Коръђн џђм хђдис белђн тђрбиялђп, файдалы эшлђр белђн зиннђтлђп, зарарлы эшлђрдђн ерак торган, колаклары ни ишетсђ шуны тыћлауга гадђтлђнмичђ, хак џђм файдалы сњзлђрне генђ тыћлаган, књзе књргђн џђр нђрсђгђ, файда-зарарын уйламыйча, карамаган, џђрвакыт кирђкле нђрсђлђргђ генђ караган кеше дљнья-ахирђттђ ућышка ирешер.
Иман књћел эше. Шулай да, без кешенећ изге гамђллђренђ карап књћелендђ иман бар дибез, чљнки гамђл књпмедер дђрђќђдђ булса да, књћелдђ иманныћ барлыгын књрсђтђ. Иманым бар дигђн кеше гамђлен дђ кылырга тиеш. Изге гамђл кылам дигђн кеше исђ иман белђн сугарылырга тиеш, ягъни, имансызныћ кылган изгелеге игътибарга алынмый. Шулай булса да, ул њзенећ хђерле эшлђрен дђвам итсен, чљнки изгелек изгелеккђ алып килђ.
Аз, ләкин дәвамы булган изгелек дәвамсыз булган књп изгелектән яхшырактыр. Чөнки бер керешкән эшне дәвам иттерә алмау ул эшкђ књћел куймау џђм ялкаулык галәмәтедер. Гамђлләрнең дәвамлысы Аллаһы Тәгаләгә сөекле булсын өчен шул гамәлнең риясыз булуы шарт. Ихлас булмаган гамәлнең дәвамлысында да, дәвамсызында да хикмәт булмас. Дини љйрђтмђлђрне њзлђштергђн џђм аныћ књрсђтмђлђрен кабул иткђн чын мљселман Аллаџыныћ изгелеге, рђхимлелеге хакына эчкерсез булырга тырыша, џђм њзенећ гамђллђрен књрсђтер љчен генђ эшлђњдђн ерак тора. Ђгђр ниятећ Аллаџ ризалыгы љчен булса, гђрчђ кылган гамђллђрећ аз булса да, Аллаџы Тђгалђ каршында аларныћ дђрђќђсе гаять олы булыр. Ниятсез, ихлассыз кылынган гамђл-гыйбђдђтлђрнећ барысы да юкка чыгар, алардан ќимеш булмас.
Гыйбадәт – Аллаһы Тәгаләгә коллык џђм түбәнчелек кылудан гыйбарәт. Намаз, зәкят, хаҗ, ураза Ислам динендә олы џђм саваплы гыйбадәтләрдән һәм Коръән Кәрим тарафыннан фәрман ителгән гамәлләрдән. Бу гыйбадәтләр, бигрђк тђ, намаз уку бик җиңел нәрсәләр булганлыктан, њз вакытларында њтђлми калулары фәкать ялкаулык џђм игътибарсызлыктандыр.
Аллаџы Тђгалђ џђм Рђсњлњллаџ безгђ изге гамђллђр кылырга боерган. Лђкин џичкем њзенећ изге гамђллђре белђн тђкђбберлђнеп, шуларга таянып, минем фђлђн изгелеклђрем бар, мин ќђннђткђ туры керђм, дигђн кебек сњзлђр сљйлђмђсен. Изге гамђллђре књп булган кешелђр андый гамђллђре аз булган, яки бер дђ булмаган кешелђрне, алар ќђннђткђ керњче тњгел димђсеннђр, чљнки ќђннђткђ керњ Аллаџыныћ рђхмђте џђм ярлыкавы белђн генђ була.
Мљселман кеше бертуктаусыз Коръђн Кђрим чишмђсеннђн сугарылып тора. Рђсњлебез њзенећ љммђтен, ђгђр алар Коръђнне њзлђренђ юлбашчы итеп тотсалар, адашмаячакларын хђбђр итеп сљендергђн. Лђкин Коръђнгђ ябышу аны аш мђќлеслђрендђ џђм азмы-књпме садака бђрабђренђ њлеклђр љстендђ укып йљрњдђн генђ гыйбарђт булмаска тиеш. Сљннђткђ ябышу да, њзенђ ошамаган хђдислђрне кире кагып, њзенђ ошаганнарын гына дђлил итеп куллану тњгел. Бђлки Коръђн џђм Сљннђткђ тотыну аларныћ џђрбер сњзен башка кешелђр сњзеннђн югары тотып, мљмкин кадђр џђрберсе белђн гамђл кылу була.
Чын Ислам тђрбиясе алган кеше диндђ авырлыклар тудырмый, чљнки ул шуныћ белђн эшлђрне катлауландыруын, аларныћ гомуми зыян китерњгђ алып килњен яхшы аћлый. Авырлыклар тудырырга џђм эшлђрне катлауландырырга омтылу ђхлакый тайпылышлары булган кешелђргђ генђ хас.
Почмакларда башларын иеп, кулларына йљз тљймђле тђсбих тотып, шуларны кљн-тљн шомартучылар џђм кљндезлђрен ач торып, кичлђрен йљзђр рђкђгать намаз укып, миллђткђ файдалы булган џђрбер эшне хђрам санаучылар, шулай ук, џђрвакыт тљрледђн тљрле вирдлђр укып, ишанга кул бирмђгђннђр мљселман тњгел, берђњнећ ишаны булмаса, аныћ ишаны шайтан булыр дип, мљселманнарны мићгерђњлђтњче ишаннар, њзенђ биш-ун сум акча бирњ белђн бљтен оќмахны сатып алган буласыз дип сљйлђп йљрњчелђр, кљненђ ун ќиргђ ашка барып, њзлђрен ашатканнарны гына Аллаџыга якын кешелђрдђн санаучылар – боларныћ барысы да миллђтне, мљселманнарны харап итњчелђр. Боларда гыйлем булса да, галим саналмаслар, боларныћ кылган гыйбадђтлђре њзлђренећ харап булуларына, газапка керњлђренђ генђ сђбђп булыр. Боларга караганда аз гына гыйлеме булып, шул гыйлеме белђн миллђттђшлђрен тугрылыкка љндђњче кеше Аллаџы Тђгалђ каршында мећ мђртђбђ дђрђќђлерђк.
Ђгђр берђњ гыйлем иясе булса, аћа шђригать буенча шул гыйлеме белђн гамђл кылу тиеш була. Гыйлем белђн гамђл кылу белгђн гыйлемећне белмђгђннђргђ љйрђтњ џђм њзећнећ динећне, дљньяћны тљзек кылу љчен кљн-тљн тырышу белђн була.
Диннећ асылын дљрес аћлаучы мљселман аны башкаларга да житкермичђ булдыра алмый, чљнки шулай булмаса, ул њзенећ иманы камил булмаячагын белђ. Шуныћ љчен ул Аллаџыныћ нурын башкаларга ирештерњ юлында армый-талмый хезмђт итђ. Ул њзенђ Ислам чакыруларын тормышка ашыруны максат итеп куя.
Юлдан язган кешегђ чын књћелдђн ђйтелгђн џђр яхшы сњз љчен бирелгђн ђќер-савапка, љндђњченећ чакыруы белђн туры юлга керњчелђргђ бирелгђн ђќер-саваплар да љстђлђчђк.
Кешелђрне Аллаџ юлына чакыручы кеше њзенећ аять-хђдислђргђ бђйле гыйлемен азга санамасын. Чљнки аннан бары тик њзенђ билгеле булган хакыйкатьне башкаларга ќиткерњ генђ талђп ителђ. Аллаџ Илчесе њзенећ тарафдарларына нђкъ менђ шулай эшлђргђ кушкан да.
Чын мљселман башкалар турында кайгыртып яши. Шућа књрђ ул њз туганы дип санаган башка кешегђ дђ њзенђ телђгђнне генђ тели, џђрвакыт алар турында кайгыртып яши. Ул њзенећ, яки гаилђсенећ генђ туры юлдан баруы белђн чиклђнми, ђ шул юлны яктыртучы Ислам љйрђтмђлђрен башка кешелђр арасында да таратырга омтыла. Ул ќђннђтне њзе џђм гаилђсе љчен дђ, шулай ук, башка барлык кешелђр љчен дђ тели. Шуныћ љчен ул аларны ќђннђткђ кертњче џђм ќђџђннђм утыннан саклаучы изге эшлђргђ чакыра.
Ислам ќђмгыяте – гомумќаваплылык ќђмгыяте. Ђгђр аныћ барлык ђгъзалары да Аллаџ каршындагы ќаваплылыкныћ асылын аћласа, џђм ќђмгыятьнећ џђрбер ђгъзасы Исламга чакыруга бђйле булган њз вазифасын башкарса, алар џђрвакыт туры юлдан тайпылмыйча барырлар џђм барча эшлђре џђрвакыт ућ булыр.
Ислам динен тотучы мљселман билгесезлектђн, сњлпђнлектђн џђм салкын караштан ерак тора. Ул бервакытта да дини эшлђрне ђџђмиятсез нђрсђлђр дип санамый, кешелђрдђ хак эшлђргђ телђк уятудан баш тартмый, тыелган эшлђрне яратмый, џђм аларныћ эшлђнњенђ дђ юл куймый. Чљнки дингђ кагылышлы џђрбер мђсьђлђ ќитди санала, џђм монда шаярулар урынлы тњгел. Дини кануннар тђвђккђллекне талђп итђ, ташламалар ясауны кабул итми.
Исламга љндђњче мљселман башкаларга хикмђт белђн њгет-нђсыйхђтлђр бирђ. Аллаџ юлына чакыручы, ић беренче чиратта, дингђ мђхђббђт тђрбиялђп, кешелђрне читкђ этђрњче, њпкђлђтњче џђм ачу кузгатучы нђрсђлђрдђн сакланып, йљрђклђргђ дљрес юл таба.
Џђрбер хикмђтнећ башы булып џђр эштђ џђм џђр хђлдђ Аллаџыдан курку тора. Џђрбер мљэмин Аллаџыдан курку сђбђпле њзенећ бљтен эшлђрен тђртипкђ китерђ. Аныћ бер эшенђ дђ тел-теш тидерђ торган булмый. Чљнки ул бервакытта да Аллаџы Тђгалђ каршында барысы љчен дђ ќавап бирђсен исеннђн чыгармый.
|
