|
|
 |
Ир белән хатын.
Кешелек дљньясыныћ ић беренче нигезе булып гаилђ тора. Хакыйкый яшђешнећ тљзелеше љчен терђњлђр буларак Аллаџы Тђгалђ ир белђн хатынны яралткан.
Ислам дине ирлђрдђн хатын-кызларга карата џђрвакыт књркђм мљгамђлђдђ булуны талђп итђ. Шул ук вакытта хатын-кызларга да шђригать кысаларында њз ирлђренђ буйсынырга боера
Ир белђн хатын арасындагы мљгамђлђ њзара сљешњ џђм мђрхђмђтлелеккђ корылырга тиеш. Чљнки тормыштагы бљтен ућыш бер-берећне аћлау, сљю, гафу итэ белњ џђм њзара мђрхђмђтле булудан килђ.
Ђгђр ир белђн хатын бер-берсен сљеп, бер-берсеннђн разый булып џђм бер-берсенећ тиешле хакларын њтђп гомер итсђлђр, шђригать юлыннан аерылмыйча џђрвакыт бер-берсенђ тугры, ышанычлы иптђш булсалар, дљньяда бђхетле рђхђт гомер итњлђре љстенђ Кыямђттђ Аллаџы Тђгалђнећ рђхмђтлђренђ ирешђчђклђр.
Исламда никах бђйлђнеше, хислђрнећ бер мизгелгђ кабынуыннан џђм хайвани телђклђрнећ тђэсиреннђн югарырак урында тора. Ђгђр хакыйкый мљселманга њзенећ хатыны белђн булган мљнђсђбђтлђрендђ нђрсђдер ошамаган икђн, ул ачуга бирелњдђн џђм буш кешегђ генђ хас вакчыллыклардан ерак тора, намус, тњземлелек, књћел кићлеге џђм књркђм ђхлак сыйфатларына ия була.
Динебездђ хатын алу џђм аеру дљрес булса да, џичбер сђбђпсез хатын аеруны Аллаџы Тђгалђ сљйми. Кайбер кардђшлђребез: «Никах та дљрес, аеру да дљрес», - дилђр. Ђйе, љйлђнњ дђ, аеру да дљрес, ђмма бердђн артык хатын алуныћ, алганын аеруныћ дљрес булуы - ни дигђн сњз соћ? Бу нђрсђлђр ни љчен рљхсђт ителгђн, хикмђте нђрсђдђ, шуны аћлыйбызмы икђн?
Талак нђфескђ генђ ияреп хђл кылына торган нђрсђ тњгел, бђлки ул вђзгыятне тљзђтњ, ђдђп-инсафны алга ќибђрњ љчен бирелгђн бер коралдыр. «Ић соћгы дару - тимер кыздырып басу», дигђн ђйтемдђге кебек, талак та ић актык чиктђ генђ кулланыла торган бер юлдыр. Ђгђр талак мђсьђлђсендђ бары тик њз кђефебезне генђ саклап эш кылсак, Аллаџы Тђгалђ каршында ић ачулы булган хђлђлне сайлаган булырбыз.
Љйлђнешкђн вакытта џђрбер ир, яхшы џђм итагатьле, њзенђ ошый торган бер хатын алуны, шулай ук, џђрбер хатын-кыз њзе барачак ир-егетнећ мђрхђмђтле, мљлаем, њзлђрен яхшы тђрбия кылырлык, ќил-яћгыр тидермђслек булуын телиләр. Бу хакта бљтен кљчлђре белђн тырышалар џђм џђртљрле чаралар књрђлђр. Ђмма шулкадђр тырышулар белђн дђ кайвакыт эшлђр телђгђн рђвештђ булмаска мөмкин. Башларына шундый бђла килгђн ир белђн хатын ни эшлђсеннђр? Бу авыр вђзгыяттђн чыгу юлы бармы? Ђгђр булса, ничек итеп?
Бу мђсьђлђдђ шђригатебездђ тњбђндђге биш юл билгелђнгђн:
Беренче юл - ир белђн хатынныћ сабыр кылулары. Аралары никадђр нык бозылса да, ир белђн хатын чын књћеллђре белђн сабыр итђргђ, аерылуда булган зарар џђм файдаларны яхшылап њлчђргђ тиешлђр. Бђлки шушы сабыр итњ џђм њлчђњ сђбђбеннђн ир белђн хатын њзлђренећ ялгыш юлга кергђнлеклђрен аћлап њз фикерлђреннђн кайтырлар џђм мђслихђт юлын тотарлар.
Табигатьлђре бер-берсенђ мђгълњм булмаган кешелђр књп вакытта беренче аралашуларында њзара килешђ алмасалар да, ђмма соћыннан араларында љлфђт џђм дуслык хасил була. Ић ђњвђлге суыклык џђм илтифатсызлык сђбђпле ир белђн хатынныћ аерылышуы дљрес эш түтел. Чљнки моннан соћ алачак хатын, яки торачак ир белђн дђ шундый ук хђл булырга мљмкин. Ђгђр шул ђњвђлге вакыйгада бераз сабыр итњ сђбђпле эш тљзђлеп китсђ, икенче мђртђбђ мђшђкатькђ очраудан иминлек булыр. Ђњвђлге елларында бик начар торып та, соћыннан аралары тљзђлеп киткђн ир белђн хатын дљньяда аз тњгел. Шуныћ љчен ђњвђлге бизешњ белђн аерылышырга тырышмаска, бђлки беркадђр вакыт сабыр итђргђ кирђк.
Икенче юл - ђгђр ир белђн хатын сабыр итђ алмасалар, яки сабыр итњдђн файда књрелмђсђ, ул вакытта эшне казый хљкеменђ тапшырырга кирђк. Казый ир белђн хатын арасындагы мђхђббђтсезлекнећ сђбђплђрен нечкђлђп тикшерер џђм сђбђплђрен тапканнан соћ кулыннан килгђн кадђр чаралар белђн араларын тљзђтергђ тырышыр. Ихтимал ки, гаепле тараф бу вакытта њзенећ гаебен аћлар да, хатасыннан кайтыр џђм тђњбђ кылыр.
Љченче юл - бер мђртђбђ талак раќигый кылу. Ђгђр казый яки ике тарафныћ якыннары ике араны тљзђтђ алмасалар, бу вакытта ир њзенећ хатынын бер мђртђбђ раќигый талак кыла. Шул вакытта, ихтимал, џђр ике тарафка: «Инде бер талак булды, янђ ике мђртђбђ талак булса, арабыз бљтенлђй аерыла, кушылып торырга юл калмый, кечкенђ балалар ятим кала, аларны кемнђр карар, кемнђр кулына калырлар, моннан соћ нинди рђвештђ мђгыйшђт насыйп булыр, кемнђр белђн дљнья кљтђргђ туры килер? Хђерле тереклек насыйп булырмы, яки, бу кљннђрдђн дђ яманрак хђллђргђ очрарбызмы?» дигђн уйлар тљшђр дђ, башларны кызгану џђм гаилђ хљрмђтен саклау сђбђпле ђњвђлге дошманлыкларны гафу итешерлђр џђм чын књћеллђреннђн килешерлђр; элек кылган ќђбер, ќђфалары љчен њкенешерлђр џђм бер-берсенђ тугрылыклы гаилђ булып китђрлђр. Мондый хђллђрнећ дђ булганлыгы џђрвакыт ишетелеп тора.
Дњртенче юл - икенче мђртђбђ талак кылу. Ягъни, ђгђр ђњвђлге талактан бернинди файда чыкмаса, икенче мђртђбђ талак кылу. Ихтимал ки, ђњвђлге талакта булмаган ђсђрлђр бу икенче талакта булыр да, моннан соћ янђ бер талак соћында яћадан кушылуга шђригать рљхсђт бирмђячђген фикерлђп, эшнећ начар булачагын аћларлар да, њкенерлђр џђм килешерлђр.
Бишенче юл - љченче талак кылу. Икенче талактан да бернинди нђтиќђ књрелмђсђ, араларындагы суыклык нык булганлыгы џђм тљзђлњ ихтималы беткђнлеге мђгълњм булыр да, шуныћ љчен љченче талак кылыр. Моннан соћ бу ир белђн хатынныћ бергђ тора алу ихтималы калмас. Хатын инде бу иргђ бљтенлђй чит кеше булыр, хђтта башка чит ирлђр белђн никах мљмкин булганда да, бу ир белђн бу хатын яћа никах белђн дђ бергђ яши алмаслар, хатын икенче бер иргђ дљрес никах белђн никах ителеп аерылмый торып бу ђњвђлге иренђ янђдђн бара алмас.
Талак хакында Ислам шђригате тарафыннан куелган кагыйдђлђр, ђдђплђр шулкадђр тырышлык соћында да килешђ алмау, бу ир белђн хатын ирле-хатынлы булып торган мљддђтлђрендђ араларында љлфђт вђ мђрхђмђт урнашуга џђм Аллаџы Тђгалђнећ ђмер вђ фђрманнарын ќиренђ ќиткерђ алмауга дђлилдер. Шуныћ љчен боларныћ ирле-хатынлы булуларында мђгънђ калмый. Шућа књрђ боларныћ бер-берсенђ хђрам булулары артык књрелђ.
Бездђ кайбер хатын-кызлар ђгђр ирлђре юаш, сабыр булса, ирлђренђ урынсызга ачулары килсђ дђ, ђйдђ мине аер, синећ белђн торыр хђлем юк, мин синећ белђн торганчы телђнчегђ барсам да риза дип тавыш књтђрергђ генђ торалар. Шућа књрђ хатыннар ќићелрђк фикерлђњче џђм књбесенчђ тиз кызучан булганлыклары љчен шђригать талак эшен сабыр џђм чыдам табигатьле ирлђргђ тапшырган. Моннан максат аз гына сђбђплђр, кечкенђ генђ ялгышлыклар белђн гаилђ эшлђре бозылып китмђсен, џђрвакыт булып њтђ торган њпкђ, ачулар сђбђпле гаилђ эшлђренђ берђр тљрле хђл килмђсен љчендер. Лђкин безнећ ирлђрдђ Ислам шђригате тарафыннан ышанып тапшырылган бу нђрсђне явыз ният белђн куллану бик књп. Хатыннары итагать белђн хезмђт итеп, бљтен мђшђкатьлђрен уртаклашып, бљтен хезмђтлђрен башкарып торганнары хђлдђ, бик књп ирлђр њзлђре яратмау яки башка бер њзлђренчђ яхшыракка, матурракка књзлђре тљшњ сђбђпле хатыннарын аерырга карар бирђлђр. Бу эш шђригатьнећ чарасызлык вакытында гына кулланырга тиешле талак хљкеменђ кљфран нигъмђт кылу була.
Талак Аллаџы Тђгалђгђ сљелмђгђн бер нђрсђ булса да, мђхђббђте булмаган, аны њзенђ иптђш санамаган, аныћ љстеннђн йљрњдђн оялмаган кешенећ њз хатынын ќђберлђп, каџђрлђп тотуы бигрђк тђ сљелмђгђн эштер.
|
