Дуслар
Мљселман кешенећ ќир йљзендђге яшђеше иманга корылган. Шул иманы аныћ њз тирђсендђгелђр белђн булган мљгамђлђсен билгели. Ул џичкайчан њзенећ шђхси мђнфђгатьлђре љчен кемнедер дус яки дошман тотмый, бђлки ул Аллаџ сњзе югары, љстен булсын љчен кљрђшђ.
Мљселман кеше, њзенђ дус-ишне сайлаганда, њзенећ иманына, тђкъвалыгына зыян китерми торганнарын сайларга, бу мђсьђлђдђ ул зирђк булып, кеше кыяфђтле шайтан дуслардан ерак булырга тиеш. Аллаџы Тђгалђ Ниса сњрђсенећ 139 нчы аятендђ менђ нђрсђ ди:
«Кайбер мљселманнар њзлђренђ кяферлђрне дус итеп алалар. Алар ул кяферлђр аркылы бљеклеккђ ирешмђкче булалармы ђллђ. Бљтен бљеклек Аллаџыда бит. Кяферлђрне њзлђренђ дус итеп тоту-чы ул монафыйкларны рђнќеткњче газап белђн шатландыр».
Мљселман кеше диннђн кљлњче, динне мђсхђрђ кылучы кяфер белђн тыгыз элемтђдђ булырга тиеш тњгел. Югыйсђ ул њзе дђ шу-лар ќљмлђсеннђн булачак.
Аллаџы Тђгалђ Мђидђ сњрђсенећ 55-нче аятендђ без мљсел-маннарга мљрђќђгать итеп болай ди:
«Чынлыкта, сезнећ дусларыгыз: Аллаџ, Аныћ Рђсњле џђм мљэ-миннђрдер. Алар намаз укыйлар, зђкят бирђлђр џђм бљтен вљќњд-лђре белђн Аллаџыга буйсынып яшилђр».
Рђсњлњллаџ ђйткђн:
«Ђгђр сезнећ берђрегез њзенећ мљэмин кардђшен Аллаџ риза-лыгы љчен сљяр булса, ул аны аћа белгертсен».
Џђрбер мљэмин сезнећ дин кардђшегез булса да, аларныћ ара-ларында берничђсе аеруча якын була. Ђгђр берђрсен њзегезгђ якын итђсез икђн, аћа белгертегез, ул да сезне якын итсен.
«Изгелек белђн явызлык бертигез тњгел. Явызлыкка изгелек белђн ќавап бир. Шул вакытта сића никадђр каты дошман булган кеше дђ гњя синећ ић якын дустыћа ђверелер», – ди Аллаџы Тђгалђ Фуссилђт сњрђсенећ 34-нче аятендђ.
Ђлбђттђ, бу аять синећ џђрбер дошманыћа кагылмый. Ќир йљ-зендђ сића карата шундый дошман кешелђр бар ки, аларны синећ бернинди изгелегећ дђ њзгђртђ алмый.
Рђсњлњллаџ ђйткђн:
«Кеше кемне сљйсђ, шуныћ белђн бергђ булыр».
Ягъни, ђгђр берђњнећ холык, табигатен белђсегез килсђ, шул кешенећ дустына карагыз, чљнки алар икесе дђ бер холыкта була-лар. Ђгђр шулай булмаса, димђк аларныћ дуслыклары чын тњгел.
Рђсњлњллаџ янђ ђйткђн:
«Кеше њз дустыныћ динендђ булыр, шуныћ љчен ул њзенђ дус булачак кешенећ холкын белсен!»
Чыннан да, кеше њзенђ туры килђ торган кеше белђн дус була. Шућа књрђ, акыллы кеше ахмак белђн, тњбђнчелекле кеше тђкђб-бер белђн, галим кеше надан белђн, ихлас књћелле мљселман мона-фыйк белђн џичкайчан дус була алмас. Дус буласы кешене яхшы итеп сынарга кирђк. Яман кеше белђн дус булганчы, бернинди дус-ларсыз гомер сљрњ яхшырак.
Ђгђр берђњнећ холык, табигатен белђсегез килсђ, шул кеше-нећ дустына карагыз, чљнки алар икесе дђ бер холыкта булалар. Ђгђр шулай булмаса, димђк аларныћ дуслыклары чын тњгел.
«Дустыћны уртача ярат, чљнки ул беркљнне синећ дошманыћа ђйлђнергђ мљмкин. Дошманыћны да уртача дошман тот, чљнки ул беркљнне синећ дустыћа ђйлђнергђ мљмкин».
Кемне дђ булса дус итеп тотсаћ, аны њзећђ сакланып дус ит, чљнки беркљнне бер-берегезгђ ачуланышып, аерылышырга туры ки-лер дђ, шул вакытта элек аћа сљйлђгђн эч серлђрећ љчен оялып ка-лырга џђм аны эчкерсез дус итеп йљргђнећ ђрђмгђ китђргђ мљм-кин. Дошманыћ белђн дђ саклану џђм тигезлек саклап мљгамђлђ кыл. Чљнки, беркљнне шул ачуланышкан кеше белђн дуслашырсыћ да, элек аныћ белђн артык кырыс булганыћа њкенерсећ. Кыскасы, њзећђ дус булган кешегђ эчећдђге бар серлђрећне сљйлђп бетермђ, дошманыћны да бик каты кимсетмђ.
Дуслар белђн йљрешњ њзара мђхђббђтнећ артуына сђбђп була. Ђмма монда да тиешенчђ эш итњ кирђк. Дус булдык дип, дуслар бер-берсенђ авыр йљк булмаска тиеш.
«Ий, мөэминнәр, Минем дошманым џђм сезнең дошманы-гыз булган кяферләрне дус тотмагыз. Тәхкыйк ул кяферләр сезгә Раб-быгыздан килгән хак булган Коръәнне инкарь иттеләр, рәсүлне џђм сезне Мәккәдән чыгардылар, фәкать Аллаһыга иман китергәнегез өчен. Ђгәр сез Минем юлымда җиһад өчен һәм ризалыгым-ны эстәп чыксагыз, кяферләргә яшерен дуслык кыласыз. Мин сезнең яшер-гән нәрсәгезне дә һәм әшкарә кылган эшләрегез-не дә белүчерәк-мен. Сездән берәрегез яшерен кяферләргә дус булса, яки мөсел-маннарның серен кяферләргә ирештерсә, дөрес-лектә ул кеше туры юлдан адашты, ягъни имансыз калды. Әгәр ул кяферләр куәт тапсалар, сезне җиңсәләр, сезгә дош-ман булырлар, сезне үтерергә кулларын сузарлар џђм мәсхәрә кылу өчен сезгә телләрен озайтыр-лар һәм сезнең кяфер бу-луыгызны сөярләр. Ягъни сез аларга дус булырга тырышсагыз да, алар сезгә чын күңелдән дус булмаслар. Әгәр кяферләргә дус булсагыз, Кыямәт көнне Аллаһ газабыннан котылырга якын кардәшләрегез һәм балаларыгыз файда бирмәс. Аллаһ Кыямәт көнне сезнең белән кяферләр арасын аерыр. Бит Аллаһ сезнең кылган эшләре-гезне күрүче. 4. Тәхкыйк сезгә яхшы үрнәк булды Ибраһим пәйгамбәрдә вә аңа ияргән мөэминнәрдә. Алар үзләренең динсез ка-вемнәренә әйттеләр: "Тәхкыйк без сездән һәм Аллаһыдан башка сез гыйбадәт кыла торган сыннарыгыздан бизүчебез, џђм без сезнең батыл динегезне инкарь иттек, џђм без-нең белђн сезнең арада мәңгегә дошманлык һәм ачу заһир булды, Аллаһының Үзенә генә иман китергәнегезгђ кадђр...»
«Аллаһ сезне Ислам диненә каршы сезнең белән сугыш кыл-маган џђм сезне йортларыгыздан куып чыгармаган кавемнәр белән яхшы мөгамәләдә булудан һәм аларга гадел-лек кылудан тыймый. Тәхкыйк Аллаһ гадел кешеләрне сөядер. Ал-лаһ, әлбәттә, сезне Ис-лам диненә каршы сезнең белән сугышкан џђм сезне йортларыгыз-дан куып чыгарган һәм кяферләргә дус булып сезне йортларыгыз-дан чыгарырга ярдәм иткән кешелђрне дус тотудан тыядыр. Кяфер-ләргә һәм монафыйкларга дус булган мөселманнар алар залимнәр-дер».
Рђсњлњллаџ ђйткђн:
«Бер кешенећ њзенећ ђтисе яраткан кешелђр белђн элемтђдђ булуы – игелекле булуныћ ић књркђмедер».
Џђрбер мљселман њзенећ ата-анасын бљтен кешедђн дђ артыг-рак ихтирам итђргђ тиеш. Ул ата-анасына игелекле булу белђн генђ чиклђнми, ђ алар яраткан кешелђрне дђ ихтирам итђ. Димђк хакый-кый џђм ихлас књћелле мљселман ђти-ђнисе яраткан кешелђрне яра-тыр. Ата-анасыныћ вафатыннан соћ да аларны онытмас, араны љз-мђс.
Рђсњлњллаџ ђйткђн:
«Гадел, яхшы дус – ислемай сатучыга, ђ начар иптђш – тимер-че књреген љрдерњчегђ тић. Ислемай сатучы янында булсаћ, син аннан ислемай сатып алачаксыћ, яки бер дђ булмаса сића аннан килгђн хуш ис сећђчђк. Књрек љрдерњчегђ килгђндђ исђ, ул яки си-нећ киемећне яндырачак, яки син аннан њзећђ яман ис ияртеп чыга-чаксыћ».
Шућа књрђ тђкъва мљселман Аллаџы Тђгалђне искђ тљшерњче, йљрђклђрне йомшартучы џђм њзлђренећ њгет-нђсыйхђтлђре белђн књзлђргђ яшь китерњче яхшы кешелђр янына барырга тырыша.
Рђсњлњллаџ ђйткђн:
«Ђгђр бер кеше књћелендђ иманныћ лђззђтен табарга телђсђ, берђњне Аллаџ ризалыгы љчен генђ сљйсен».
|
